Het ego: ontdek wie je niet bent

Tijdens coaching hebben het regelmatig over ‘ego’. Maar wat is dat eigenlijk? In dit artikel gaan we dieper in op wat het is, we bekijken het doel ervan, hoe je er bewust van kunt worden en we ontdekken wat er achter zit.

Het ego, wat is dat eigenlijk?

Als je het woord ego in het Latijns vertaalt naar het Nederlands, betekent het letterlijk ‘Ik’.

“Bij het opgroeien vorm je een mentaal beeld van wie je denkt te zijn op basis van je persoonlijke en culturele conditioneringen. We kunnen dit denkbeeldige ik ook het ego noemen.” – Eckhart Tolle

Je zou het kunnen zien als een soort van mentale omschrijving van wie je denkt te zijn. Ik ben Sebastiaan, heb deze en deze rollen (bv. coach, vader, vriend, zoon etc.), ik heb deze overtuigingen (bv. ‘Ik moet voor iedereen klaar staan’, of  ‘Ik vind dat ieder mens gelijk is’) en anderen zouden mij omschrijven als dit en dit (bv. Sympathiek, humor, luistert goed… etc.). Het is een verhaal over Sebastiaan. Het is dus niet een werkelijk bestaand iets, maar een mentaal ontstaan en verzonnen denkconstruct.

Dit verhaal over ‘ik’ wordt vaak onbewust voor waar aangenomen. En van daaruit wordt geleefd. Maar is dit verhaal wel wie je echt bent?

Wat mij betreft is dit verhaal over ‘ik’ niet wie of wat je in essentie bent. Het is een concept. Het is eigenlijk allemaal onwaar, niet echt. Het is een masker, een kostuum dat is ontstaan en waar je de wereld mee bent ingetrokken.

Doel van het ‘ik-verhaal’

‘Je bent niet je ego, je hebt een ego’

We leven in een dualistisch bestaan. Dat betekent dat we onderscheid kunnen maken tussen goed en fout, mooi en lelijk, jij en ik. Daardoor kunnen we het leven ervaren en beleven.

Het ‘ik-verhaal’ is er om ‘de persoon’ een identiteit te geven in de dualistisch wereld. Om het ‘ik’ te laten bestaan. Het onechte beeld van ‘ik’, het ego, wil graag overeind gehouden worden.

Het ego is eigenlijk nauwelijks bezig met het Nu, het leven zelf. Nee, dingen moeten beter, meer of anders. “Als ik dit en dit heb bereikt, dan ben ik gelukkig, tevreden, een goed mens, succesvol etc…”.

Het ego is bang om bekeken te worden, het ego is bang om aangetast te worden. Je zou ook kunnen zeggen dat ego vaak angst veroorzaakt. Angst om niet genoeg te zijn, angst om te falen, angst om ergens voor te gaan staan, angst om…… (vul maar in). Angst voor het leven.

Hoe gaan wij als mens om met het Ego?

Het ego zal er alles aan doen om zijn eigen beeld te beschermen. Het meent dat er iets bereikt moet worden, dan pas ben ‘je’ de moeite waard en kan het zichzelf een schouderklopje geven. Maar er is niks, maar dan ook niks van waar. Zie je de ironie?

Dus wat doen we als mens? Als we opgroeien hebben we een nep verhaal over ons zelf opgebouwd en daar gaan we vervolgens naar leven. We beschermen het verhaal en/of bouwen het verder uit. Tot dat… Tot dat er een moment komt dat je dit beetje bij beetje gaat herkennen en zien. Totdat er bewustzijn over dit ego ontstaat en je vragen gaat stellen.

Hoewel dit allemaal negatief klinkt en lijkt, bestaat er ook zoiets als een gezond ego. Een ego waarmee je jezelf een plek in de wereld geeft. Hieronder ga ik daar dieper op in.

Identificatie met het verhaal loslaten: bewust worden

“De dood van het ego als de weg naar ‘geen zelf’ – naar een permanent non-dualistisch bewustzijn – dat is waar het bij deze zoektocht om draait. (…) Iedereen die zich ten doel heeft gesteld de waarheid te vinden kan die alleen maar vinden over het lijk van zijn ego.” – Jed Mckenna

Volledig verlicht zijn, dat betekent dat er geen ego meer is. Er is geen ‘Ik-verhaal’ meer. Een permanente staat van non-dualistische eenheid. In essentie is alles non-dualistisch, één. Alles is bewustzijn. Alles is Nu.

De vraag is of het wenselijk is om het ego helemaal los te laten? Want wat heb je aan verlichting?

Een ego heb je nodig om te bestaan in deze dualistische wereld. Maar je je niet bewust bent van het ego, zal het de overhand nemen. Dan wordt je gelijd (bewust met een IJ :)) door je ego. Laat het ego niet langer onbewust je leven (negatief) beïnvloeden en leiden, maar wordt je er bewust van.

Ga bewust letten op je ego. Ga het zien. Door alle rollen, overtuigingen, waarden, patronen, conditioneringen en verhalen te onderzoeken kun je erachter komen of ze daadwerkelijk waar zijn. Er komt dan bewustzijn over, het kostuum wordt zichtbaar en de identificatie verdwijnt. Dit is een proces van jaren en kan zelfs een levenslang proces zijn. Meer over loslaten lees je in dit artikel.

Het ego, het ‘ik-verhaal’, is dus niet weg. Je bent je er bewust van geworden en misschien heb je vele dingen van je ‘ik-verhaal’ losgelaten. Je hebt het ‘ik-verhaal’ nu bewust, gebruikt het in het dualistische leven, maar je bent het niet. Je kunt nu bewuster om gaan met ‘het verhaal over jezelf’ om het leven hier ten volle te beleven.

Wie of wat ben je dan wel?

Door het ego volledig te doorzien, het te onderzoeken en de identificatie ermee los te laten, kom je op een punt waarop je er bevrijd van bent. Er valt niks meer los te laten. En toch blijft er iets over. Wat over blijft, dat is wie ‘je’ in essentie bent: ‘geen Ik’, Bewustzijn, Stilte, Ruimte, Aanwezigheid,  Nu of ‘Geen zelf’. Binnenkort verschijnt hierover een nieuw artikel waarin we inzoomen op de vraag ‘Wie ben ik’?